Laminaty grawerskie

Tabliczki z tekstem do grawerowanych dyplomów wykonujemy z laminatów grawerskich.

Najczęściej są to materiały produkowane przez niemiecką firmę Innoplastics i amerykańską firmę Rowmark.

Opowiem o nich nieco więcej.

1. co to jest laminat grawerski

Laminaty grawerskie to rodzaj plastiku specjalnie przystosowany do grawerowania.
Niektóre z nich wyglądają jak metal – złoty lub srebrny. I patrząc na nie trudno powiedzieć, że to nie jest prawdziwy metal. Po prostu wyglądają jak autentyczny mosiądz, stal albo aluminium. Dlatego bardzo dobrze nadają się do wykonywania dyplomów grawerowanych.
Opowiem o nich trochę więcej.

Laminat to plastik

Najważniejsze jest to, że to plastik. Ale plastików są tysiące rodzajów, więc to niewiele wyjaśnia.
Do produkcji laminatów grawerskich używa się tworzyw podobnych do pleksy lub ABS-u Nie chcę wchodzić w szczegóły chemii, bo to jest bardzo skomplikowane i te tworzywa mogą się znacznie różnić. Ale taki materiał musi być stosunkowo elastyczny, musi się łatwo ciąć laserem lub piłą, musi się łatwo grawerować frezem albo wypalać laserem, krawędź po obróbce musi być gładka i czysta, i nie może wydzielać przy tym toksycznych gazów. A w dodatku materiał musi być odporny na wyższą temperaturę i działanie słońca i wilgoci. No, bo robi się z niego tabliczki znamionowe do maszyn, tabliczki informacyjne umieszczane w miejscach gdzie jest wilgoć i gorąc, abo wywieszane wprost na słońcu. Zrobienie takiego plastiku nie jest proste i tanie, dlatego tylko kilka dużych firm opanowało produkcję. Na świecie liczy się dosłownie dwóch producentów. No może trzech. Zapewne są jacyś mali wytwórcy, ale mało kto o nich słyszał.

I jeszcze jedna rzecz- przy takim rozrzucie zastosowań i wymagań nie ma materiału który by był idealny na wszystko. Dlatego są różne rodzaje laminatów, o innych przeznaczeniach. Np laminaty zewnętrzne, albo odporne na temperatury.

2. Dlaczego używamy laminatów grawerskich

Można by wykonywać dyplomy grawerowane z płyt metalowych. Da się. Ale robimy je z laminatów z kilku powodów.

  • Różnica kosztu. Płyta metalowa kosztuje kilkukrotnie więcej niż laminat, grawerowanie takiej płyty jest dużo droższe. W sumie koszt dyplomów musiałby być kilka razy wyższy.
  • Laminat nie śniedzieje, nie rdzewieje, nie pokrywa się patyną. Nie trzeba go pielęgnować i konserwować tak jak czysty metal.
  • Można go łatwo wycinać laserem w dowolne kształty. Wycięcie płyty metalowej często byłoby niemożliwe lub bardzo, bardzo kosztowne.
  • Laserem na laminacie można wygrawerować tak drobne detale których na metalu nie da się uzyskać.

3. Budowa laminatu

Typowy laminat grawerski to arkusz tworzywa złożony z dwóch warstw. Niektóre są trójwarstwowe, ale to tylko niektóre, rzadko stosowane. Przy wykonywaniu dyplomów ich nie używamy.
Dolna warstwa laminatu jest grubsza, to ona nadaje kolor graweru. A na górze (z tej strony którą ogląda użytkownik) jest cieniutka warstewka dająca odpowiedni kolor tabliczki. To naprawdę cienka warstwa, bo może mieć od 1/10 mm do 1/100.
Przykładowo dolna warstwa może być czarna i ma grubość 1,6mm, a górna jest żółta i ma grubość 0,1mm. Jeżeli urządzeniem grawerskim przebijemy się przez tą cienką żółtą warstwę, to pod nią zobaczymy czarne podłoże. W ten sposób na żółtym tle będzie widoczny czarny rysunek.
Takim urządzeniem może być laser, mechaniczna frezarka, albo nawet zwykły nożyk czy rylec.

Kolory pastelowe nanoszone są w postaci farby o odpowiednim kolorze, lub jako nadruk. ( np. gdy laminat ma imitować drewno).
Natomiast kolory metaliczne to cienka metalowa folia wprasowana na gorąco w plastik. Ponieważ to jest metal, to ma wygląd metalu- proste ? Żeby wyglądał  ładniej niż prawdziwy metal, to taką powierzchnię można jeszcze przeprasować tak aby wyglądała jak lekko chropowata, szczotkowana czy szlifowana.

O kolorach napiszę więcej trochę niżej.

4. Wytrzymałość

Zależy co się przez to rozumie. Jeżeli chodzi o wytrzymałość mechaniczną czyli wytrzymałość na zginanie, rozciąganie, ściskanie, skręcanie itp. no to nie jest jakaś duża. Konkretne dane są na stronach producentów. A w zwykłym użytkowaniu są to właściwości wystarczające aby tabliczkom nic się nie działo, no chyba że ktoś będzie chciał jakimiś narzędziami zniszczyć.
Można by jeszcze mówić o odporności na czynniki chemiczne lub wysokie/ niskie temperatury. Tutaj sprawa jest trochę skomplikowana, bo producenci mają w ofertach specjalistyczne materiały do stosowania w ciężkich warunkach. Jeżeli standardowy materiał się nie sprawdzi, to bardzo możliwe że istnieje materiał przystosowany do danych warunków, np odporny na agresywną chemię, podwyższona temperaturę, wysoką wilgotność, zasolenie itp.

W wypadku dyplomów grawerowanych takich niebezpieczeństw nie ma, więc jest to pomijalny czynnik.
Większe znaczenie ma odporność na odbarwianie, utrata własności pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (światło słoneczne !)

Jeżeli dyplomy grawerowane są wystawione w domu czy biurze, to przez wiele lat nie zmienią wyglądu. Dlaczego ? Bo podkładom może zaszkodzić wilgoć, a laminatom silne światło słoneczne.

A w normalnych pomieszczeniach takie czynniki nie występują.

Jeżeli tabliczka wykonana jest z laminatu złotego wewnętrznego, to wewnątrz będzie trwała przez lata. Wystawiona na słońce, (ale nie takie świecące słabiutko przez pół godziny ale takie gdy słońce będzie przez pół dnia prażyło bezpośrednio na nią) po roku ze złotej zrobi się srebrna.
Jeżeli tego słońca będzie mało, to dopiero po kilku latach złoty zacznie robić się srebrny.
Ale można tabliczkę zrobić ze złotego zewnętrznego laminatu. Taki materiał ma warstwę ochraniającą przed promieniowaniem UV, no i wytrzymuje wiele lat.
Trudno mi powiedzieć ile, bo najstarsze tabliczki jakie obserwuję mają dopiero po około 20 lat. Co będzie za kolejne 20 nie wiem.

Taki zewnętrzny laminat jest ciemniejszy i mniej kontrastowy, więc na dyplomy grawerowane się nie zawsze nadaje. Większość klientów woli jaśniejsze złoto i większy kontrast.
Dlatego standardowo używamy na dyplomy laminatów wewnętrznych, jaśniejszych.

5. Kolory

Laminaty grawerskie produkowane są w kilkudziesięciu kolorach. Niestety, nie ma możliwości dobierania dowolnego koloru, trzeba zdać się na to co wychodzi z fabryki.
W ofercie największego producenta naliczyłem około 70 zestawień kolorystycznych. Zestawień – bo może być np. żółto czarny, albo żółto czerwony. Ale to nie wszystko, bo w niektórych rodzajach laminatów ilość kolorów to tylko kilka albo kilkanaście możliwości. No ale są też bardzo nietypowe laminaty, z powierzchnią satynową, chropowatą, lustrzaną, odporne chemicznie, abo nieelektryzujące (do stosowania tam gdzie nie może być przeskoku ładunku elektrostatycznego, np. przy montażu elektroniki), są imitacje drewna, kamienia, marmuru, laminaty do podświetlania od spodu… W katalogu naliczyłem około 670 różnych laminatów.

No to ktoś może powiedzieć, że tego jest mnóstwo. No tak. Ale to tylko katalog. Natomiast jeżeli chce się zamówić, to już nie ma tak prosto. W ofercie dystrybutorów (hurtowni z materiałami do grawerowania) jest kilkanaście, no może kilkadziesiąt najczęstszych kolorów.. Inne można zamówić. Ale sprowadzenie na zamówienie kosztuje i trwa. No bo trzeba sprowadzać z USA. A nawet tam niektóre są produkowane od czasu do czasu, gdy wpadnie jakieś większe zamówienie. Cóż, trudno sobie wyobrazić że fabryka przerwie produkcję dla zrobienia jednej formatki koloru który sprzedaje się raz na 5 lat. Niestety realia są takie, że można liczyć na dość ograniczony wybór kolorów.

Kolory metaliczne
Kolory metaliczne to specyficzna sprawa. Te różne złota, srebra, miedziane, stalowe…
Takich kolorów nie da się uzyskać z jakiejkolwiek zwykłej farby. Każdy poznałby, że to malowany plastik. Tak więc producenci robią inaczej. Na podłoże z czarnego tworzywa wprasowana jest cieniutka folia metalowa. Ponieważ to metal, to wygląda jak metal ! A że to cienizna, to nikt nie widzi. Użytkownik widzi tylko to co ma widzieć czyli wierzchnią warstwę metaliczną.

Takie metalizowane laminaty grawerskie wyglądają jak prawdziwy metal. Dla lepszego efektu mają efekt szczotkowania powierzchni. I człowiekowi nieobeznanemu z materiałami wyglądają na autentyczny metal. Dopiero gdy sobie odklei tabliczkę z dyplomu i zobaczy tył, to widzi co to jest. No ale nikt normalny nie zrywa tabliczek z dyplomów.

6. Typowe kolory laminatów grawerskich

Kolor tabliczek metalizowanych (złotych, srebrnych, brązowych, miedzianych) można określić słownie albo za pomocą symboli z katalogu. Określanie słowne jest bardzo zwodnicze, bo niełatwo opisać takie kolory.
Poniżej pokazujemy zdjęcia takich tabliczek. Proszę zwrócić uwagę jak bardzo zmienia się odcień tabliczki w zależności od oświetlenia i kąta pod którym ogląda się tabliczkę. Metalizowana powierzchnia tabliczki odbija światło, odbijając kolory otoczenia podobnie jak lustro. To, co pod jedny
m kątem wydaje się bardzo jasne, za chwilę, gdy zmienimy oświetlenie albo spojrzymy pod innym kątem, może wydawać się ciemne. Z tego powodu aby mówić o kolorze tabliczki, trzeba mieć przed sobą próbkę materiału lub wzornik-katalog. Tylko wtedy ocena koloru może być pewna.

Natomiast wszystkie zdjęcia tabliczek i słowne opisy obarczone są sporym błędem i należy je traktować umownie.

Poniżej: Typowe kolory laminatów. W większości raczej nie używane przy wykonywaniu dyplomów. Zdjęcie tylko dla orientacji ….

Shopping Cart
Scroll to Top